ERMƏNİSTAN VƏ TERRÖR

Dr. Hatem Cabbarlı, Avrasya Güvenlik ve Strateji Araştırmalar Merkezi Başkanı

11 sentyabr 2001-ci ildə Amerikaya qarşı Əl-Qaidə tərəfindən törədildiyi iddia edilən terror aktından sonra ABŞ-ı dost və yaxud  düşən olaraq görən bütün dövlətlər terroru qınayan mesajlar vermiş, ölənlərin yaxınlarına və Amerika xalqına başsağlığı vermişdir. 12 sentyabr 2001-ci ildə Ermənistan XİN rəhbəri Vardan Oskanyan da Amerikaya taziyələrini bildirərkən “Bu yalnızca ABŞ-a qarşı edilən bir hücum deyil, bu demokratiyaya və sivilizasiyaya qarşı edilən bir hücumdur.” demişdir.

Ermənistan Prezidenti Rober Köçəryan da ölkəsi adına ABŞ-a taziyələrini bildirmişdir. Diqqəti cəlb edən isə Daşnaqsutyun partiyasının da terror aktından dərhal sonra ABŞ-a başsağlığı verməsidir. Bütün bunlar diplomatik protokola görə verilən taziyə və başsağlığıdır. Ancaq həqiqətənmi Ermənistan prezidenti, XİN rəhbəri və Daşnaqsutyun Partiyasının rəsmiləri terrorla mübarizə və terroru qınama haqqında ABŞ və bütün dünyaya qarşı səmimiyyət nümayiş etdirmişdir?

Buna qiymət vermək üçün 1989-1994 –cü illərdə Ermənistan tərəfindən Azərbaycana qarşı törədilən terror aktlarının bəzilərinin xatirlanması yetərli olacaqdır.

-1989–1994-cü illərdə Dağlıq Qarabağda azərbaycanlılara qarşı ermənilər tərəfindən 29 terror aktı həyata keçirilmiş, iki mülki helikopter və təyyara vurulmuşdur.

-16 sentyabr 1989-cu ildə Tiflis-Bakı sərnişin avtobusuna qarşı törədilən bombalı teror aktında 5 nəfər ölmüş, 25 nəfər  yaralanmışdır.

-16 fevral 1990-cı ildə Şuşa-Bakı sərnişin avtobusuna qarşı törədilən bombalı teror aktında 2 nəfər ölmüş 12 nəfər yaralanmışdır.

-Türk diplomatlarına qarşı terror aktını həyata keçirənm ABŞ vətəndaşı Monte Melkonyan 1990-cı ildə Ermənistana, daha sonra isə Qarabağa gələrək Azərbaycan vətəndaılarına qarşı törədilən vəhşiliklərdə iştirak etmiş və 1993-cü ildə öldürülmüşdür. Melkonyanın yas mərasimində Ermənistan Prezidenti Levon ter-Petrosyan da iştirak etmiş, Melkonyana ölümündən sonra “Ermənistanın Mili Qəhrəmanı” adı verilmişdir.

-10 avqust 1990-cı ildə Tiflis-Ağdam sərnişin avtobusuna qarşı törədilən bombalı teror aktında 20 nəfər ölmüş, 30 nəfər yaralanmışdır.

-9 yanvar 1991-ci ildə Laçın-Şuşa yolunda “Azərbaycan gəncləri” qəzetinin müxbiri Salatın Əsgərova və rus zabiti öldürülmüşdür.

-30 may 1991-ci ildə erməni terrorçular tərəfindən Moskva-Bakı sərnişin qatarı Dağıstanın Xasavyurd stansiyasında partladılmış, 11 nəfər ölmüş, 22 nəfər yaralanmışdır.

-31 iyun 1991-ci ildə Dağıstanın temirtau stansiyasında Bakıya gələn sərnişin qatarının erməni terrorçular tərəfindən partladılması nəticəsində 16 nəfər ölmüş, 20 nəfər yaralanmışdır.

-1981-ci ildə Türkiyənin Fransa səfirliyinə qarşı törədilən terror aktında iştirak edən Vazqen Sisliyan 1992-ci ildə İrəvana gələrək buradan Dağlıq Qarabağa keçmiş və Azərbaycana qarşı hərbi əməliyyatlardea iştirak etmişdir. Sisliyan Rusiyanın “Moskovskie novosti” qəzetəne verdiyi müsahibədə  dünya ictimaiyyətinin diqqətini erməni məsələsinə cəlb etmək üçün siddət siyasətinin böyük əhəmiyyət daşıdığını bildirmişdir.

-20 noyabr 1991-ci ildə erməni terrorçuları tərəfindən Xocavənd rayonunun Qarakənd kəndi üzərində raketlə vurulan helikopterde sülh görüşmələrinin başlaması üçün Qarabağa gedən 22 nəfər dövlət xadimləri və yüksək rütbəli zabitlər öldürülmüşdür.

-28 yanvar 1992-ci ildə Ağdam-Şuşa səfərini həyata keçirən helikopter ermənilər tərəfindən vurulmuş və 41 mülki vətəndaş öldürülmüşdür.

26 fevral 1992-ci ildə ermənilər tərəfindən Xocalıda törədilən qətliamda 450 nəfər öldürülmüş, 400 nəfər yaralanmış, 80 nəfər itkin düşmüş, 800 nəfər müxtəlif dərəcədə zərər görmüşdür.

Ermenistan yetkilileri ABD’ye başsağlığı dileğinde bulunmadan önce, Mayıs ayında Ermenistan’da düzenlenen basın toplantısını büyük bir heyecanla bekleyen gazeteciler basın açıklaması yapacak kişi içeri girerken, basın bürosuna toplanmalarının nedenini bir anda unutarak uzun bir süre onu alkışlamaktan kendilerini alıkoyamamıştır. Bu kişi diplomat, siyaset adamı, sporcu veya dünyaca tanınmış bir sanatçı değildir. Bu kişi 1983 yılında Fransa’nın Orly hava alanında bombalı saldırını gerçekleştiren Ermenistan Gizli Ordusu ASALA mensubu Varujan Karapetyan’dır.

Bu örgüt 1980’li yılların başlarından itibaren Avrupa ülkelerinde Türk diplomatlara karşı terör eylemleri düzenleyen ve köken itibarıyla Taşnaksutyun Partisine dayanan bir terör örgütüdür. ASALA’nın aktif üyelerinden olan Karapetyan’ın, 1983 yılında Orli hava alanına düzenlediği bombalı saldırı sonucunda sekiz kişi hayatını kaybetmiştir. Karapetyan Fransız polisi tarafından yakalanmış ve 3 Mart 1985 yılında Fransa mahkemesi tarafından müebbet hapis cezasına çarptırılmıştır.

Karapetyan’ın Fransa ceza evinden çıkarılması için Ermenistan hükümetinin desteği ile Eçmiadzin kilisesinin önderliğinde imza kampanyası başlatılmış ve yaklaşık bir milyon imza toplanmıştır.

Fransa ‘ADALET’ sisteminde 1985 yılından itibaren ciddi ‘gelişmeler’ olmuş ve imza kampanyası sonucunda 23 Nisan 2001 (24 Nisan’ın Ermeniler tarafından sözde soykırımı anma günü olarak ilan edilmesini göz önünde bulundurulduğunda, Fransa Mahkemesinin bu tarihten bir gün önce Karapetyanı serbest bırakması dikkat çekicidir) tarihinde Fransa İstinaf Mahkemesi Fransa sınırlarını en kısa sürede terk etmesi şartıyla Karapetyan’ı affetmiştir. Mahkeme kararında Erivan Belediye Başkanının Karapetyan’a ev ve iş, Ermenistan hükümetinin ise sığınma hakkı (?) vereceği özellikle vurgulanmıştır.

Varujan Karapetyan’ı daha sonra Ermenistan Başbakanı Andranik Margaryan kabul etmiş, Başbakan, Karapetyan’ı överek vatanı için yaptığı kahramanca mücadeleden memnuniyet duyduğunu bildirmiş, Sağlık Bakanından Karapetyan’ın sağlık durumu ile özel olarak ilgilenmesini talep etmiştir.

Koçaryan iktidarı, 1996 yılında Ermenistan Başsavcısı tarafından terör eylemlerine karışması nedeniyle faaliyeti yasaklanmış olan Taşnaksutyun Partisinin 1998 yılında yeniden faaliyetine izin verdikleri ve üst düzey parti yöneticilerini ceza evinden salıverdikleri bir dönemde Fransız hükümetine müracaat ederek Karapetyan’ın affedilerek Ermenistan’a iade edilmesini istemiştir. 1991 yılında Ermenistan’da faaliyetine izin verilmiş Taşnaksutyun Partisi sadece siyasi parti değildir; ismi birçok terör eylemlerine karışmış, Ermenistan’ı perde arakasından yöneten ve kendi oyun kurallarını kabul ettiren bir güçtür. Terörizm ise Ermenistan’ın resmi ideolojisidir. Ermenistan ciddi bir şekilde Suriye, Lübnan, İran ve PKK terör örgütü ile ilişkilerini geliştirmektedir. Terörizmle mücadelede kendi yanlarında olmayanları karşılarında göreceklerini ifade eden ABD ise Ermenistan’ı yanında mı yoksa karşısında mı gördüğüne henüz karar verememiştir.

Acaba terörizmle mücadelede Ermenistan’ı yanında görmesini sağlamak için her zaman olduğu gibi Ermeni diasporasının ABD hükümetine baskısı mı vardır? Yoksa Senato ve Başkanlık seçimlerinde ABD’de yaşayan yaklaşık bir milyon Ermeninin oyu ABD’nin ulusal güvenliğinden ve terörle mücadele azminden daha mı önemlidir? Ermenistan’ın Hıristiyan bir devlet olmasının özel bir anlamı mı vardır? Ermenistan’ın Rusya ile sıkı ekonomik, siyasi ve askeri işbirliğine rağmen, ABD’nin Güney Kafkasya’daki şımarık çocuğu mudur? ABD, Ermenistan’ı terörizmi destekleyen devletlerle ekonomik ve siyasi işbirliğini geliştirdiği için mi 1991 yılından günümüze kadar bu ülkeye yaklaşık 1 milyar 200 milyon Dolar yardım yaparak ödüllendirmiştir?

ABD, Ermenistan’ı teröre verdiği destek ve teröre destek veren ülkelerle işbirliğini geliştirmesine karşı çıkarak, Ermenistan’ın İran ile imzaladığı doğalgaz anlaşmasının iptal edilmesini (ABD, Türkiye’nin İran ile imzaladığı doğalgaz anlaşmasının iptal edilmesini istemiştir) talep edecek midir? Türkiye-Ermenistan sınırlarının açılması için zaman zaman Türkiye’ye baskı uygulayan ABD, Ermenistan’dan sözde soykırım propagandasını durdurması, toprak ve tazminat talebini geri alması için Ermenistan’a da aynı baskıyı uygulayacak mıdır? ABD, Ermeni diasporasının kendi eyaletlerinde ve Avrupa’da sözde soykırım propagandasını durdurması için girişimlerde bulunacak mıdır? El Kaide teröristlerinin Amerika’ya Ermenistan pasaportu ile giriş yaptıkları için İran, Irak ve Suriye’ye uyguladığı ekonomik ambargoyu Ermenistan için de uygulayacak mıdır?

ABD, Ermenistan ordusu tarafından işgal edilmiş Azerbaycan topraklarının geri alınması konusunda Azerbaycan’ın haklı mücadelesini destekleyecek veya hiç değilse tarafsız kalacak mıdır? ABD, Hazar havzası enerji kaynakları ve boru hatlarının güvenliği açısından bölge istikrarı ve güvenliğini tehdit eden Ermenistan’ı barışa zorlayacak mıdır? İran’ın nükleer silah yapımı çalışmalarına yardımcı olan Ermenistan’ı serseri devletler listesine alacak mıdır? Rusya’nın Güney Kafkasya’daki askeri üssü durumunda olan Ermenistan’a Rus askeri üslerinin çıkarılması için baskı uygulayacak mıdır? Ermenistan yönetimini demokrasinin temel prensipleri olan insan hakları, basın ve yayın özgürlüklerini kısıtlaması nedeniyle ciddi bir şekilde uyaracak mıdır?

ABD, eski Sovyet Cumhuriyetlerine yardım edilmesi için Bağımsızlığın Desteklenmesi Kanunu (Freedom Support Act) kabul ederken Ermeni diasporasının baskıları sonucunda Azerbaycan’ın Ermenistan’ı ‘ekonomik ablukaya’ aldığı gerekçesi ile bu kanunda Azerbaycan’a yardımı yasaklayan 907 sayılı ek maddeyi kabul etmiştir. Eğer ABD gerçekten demokrasi ve insan haklarının koruyucusu rolünü üslenmişse, 907 sayılı ek madde Azerbaycan’a değil, Ermenistan’a uygulanmalıdır. ABD’nin Azerbaycan-Ermenistan Savaşı’nda hangi ülkenin saldırgan, hangi ülkenin ise savunma pozisyonunda olduğunu bilmemesi veya bilmek istememesi utanç vericidir.

Günümüz konjonktüründen bakarak bu sorulara cevap aradığımız zaman, ABD’nin yukarıda belirtilen konularda Ermenistan’a baskı uygulamayacağı söylenebilir. Çünkü her şeyden önce ABD’ye göre Ermenistan Güney Kafkasya’da dar bir alana sıkışmış ve Müslüman devletlerle kuşatılmış (Gürcistan hariç) bir Hıristiyan devlettir. Ermenistan’ın sözde Ermeni soykırımı propagandasına başarılı bir şekilde devam etmesi ve Türkiye’den toprak ve tazminat talebinde bulunması ise ABD’yi rahatsız etmemektedir.

Yaklaşık 20 yıldan fazladır her yıl 24 Nisan öncesi ABD’deki Ermeni diasporasının sözde soykırım yasa tasarısının Kongrede gündeme getirmesi ve/veya ABD Başkanının ‘Ermeni soykırımı’ kelimesini kullanması için girişimlerde bulunduğu zaman ABD Türkiye’ye karşı bir argüman elde etmektedir. Hem de bu fırsat Ermeniler tarafından altın tepside ABD’ye sunulmaktadır. Her yeni yılın ilk dört ayı boyunca Türkiye’nin ABD politikasında büyük bir canlılık yaşanmaktadır. Senato ve Kongre’de lobi faaliyetlerini yoğunlaştıran Türkiye, soykırım konusunu kendine gelir kaynağı olarak gören bazı gruplara milyonlarca Dolar para harcamaktadır. Zaten bu nedenle de ‘Ermeni soykırımının’ kabul edilmesi veya tamamen gündemden düşmesi bu grupların işine gelmemektedir. Bu gruplar Türkiye’nin çıkarlarını korumaktan daha çok Senatonun ‘Ermeni soykırımını’ tanıdıktan sonra Türkiye’nin lobi faaliyetleri için harcadığı paranın kesileceğini bilmektedirler. Aynı zamanda ‘Ermeni soykırımının’ tamamen gündemden düşmesini de yukarıda ifade edilen duygusal nedenlerden dolayı istememektedirler.

Türkiye ve Azerbaycan, ellerinde Ermenistan’ın son 15 yıllık sicilinde bu kadar çok kanlı sayfanın olduğunu kanıtlama imkânı olmasına rağmen, her zaman savunma pozisyonunda kalmaya zorlanmışlardır. Türkiye ve Azerbaycan artık savunma pozisyonundan çıkmalı ve Ermeni terörünün gerçeklerini dünya kamuoyuna anlatmak için daha atak davranmalıdır. Aksi taktirde mağlubiyet çemberinden çıkmak mümkün olmayacaktır